Tsunami Nedir ve Nasıl Oluşur?
Dünya genelinde binlerce kişinin ölümüne neden olan Tsunami, Japonca liman anlamına gelen tsu ve dalga anlamına gelen nami kelimelerinin birleşiminden olan Liman Dalgası anlamına geliyor. İnsanlık tarihinde milyarlarca dolar zarara yol açmış, binlerce kişinin ölümüne neden olmuş bu korkutucu doğa olayı nasıl oluşur gelin yakından inceleyelim…
Tsunami Nedir?
Tsunami genellikle denizlerde meydana gelen depremler sonrası oluşan dev dalgaların kilometrelerce ilerleyerek karaya vurup zarar vermesi olayıdır.
Tsunami Nasıl Oluşur?
Tsunami, denizlerde yaşanan depremler, deniz altında yaşanan patlamalar, asteroitlerin denize düşmesi, volkan patlaması ve toprak kaymaları sonucu oluşur. Bir depremin tsunamiye yol açabilmesi için en az 6.5 büyüklüğünde olması gerekir. Okyanus dibindeki karanın hareket etmesiyle üstündeki su seviyesi düşer ve yüzeyde peş peşe dalgaların oluşmasına sebebiyet verir. Yüksekliği 50 metreye kadar ulaşabilen bu dev dalgalar serisi, yüzlerce kilometre hızla karaya doğru ilerler.
Tsunaminin kıyılara verdiği zarar hakkında fikir edinebilmeniz için 2011’de Japonya’da yaşanan tsunaminin aşağıdaki video görüntülerini izleyebilirsiniz;
Dünya Tarihinin En Büyük Tsunamileri
1 – Endonezya Sumatra 26 Aralık 2004
Endonazya’nın Sumatra adası açıklarında meydana gelen 9.1 büyüklüğündeki deprem tsunamiye yol açtı. Depremin fay hattı uzunluğu 1300 km idi. Tsunaminin boyutu o kadar büyük ölçekliydiki dalgaların boyu 50 metreye kadar ulaşıyordu. 230 Bin kişinin öldüğü Tsunami olayı Antartika’da bile su seviyesinde yükselme yaşanmasına neden oldu.
2 – Japonya Kuzey Pasifik Kıyıları 11 Mart 2011
11 Mart 2011 tarihinde Kuzey Pasifikte 9.0 büyüklüğünde deprem oldu. Depremin etkisiyle, saatte 800 km hızla ilerleyen dev dalgalar Japonya kıyılarını vurdu. Fukuşima Nükleer tesisi tsunaminin etkisiyle zarar gördü ve radyoaktif sızıntı meydana geldi. Toplamda 235 Milyar Dolar maddi zarar oluştu, 18 Bin kişi ise yaşamını yitirdi.
3 – Portekiz Lizbon 1 Kasım 1755
Atlas Okyanusu açıklarında 8.5 büyüklüğünde yaşanan deprem 30 Metrelik dev dalgalara sebep oldu. 1755 yılında Fas, Portekiz ve İspanya’da 60 Bin kişi hayatını kaybetti.
4 – Endonezya Krakatau 27 Ağustos 1883
Bu tusunami 1883 yılında Krakatau Volkanik dağının patlamasıyla oluştu. Yanardağ patlaması oluşan tsunamide dalgaların boyu 40 mt’ye kadar ulaştı. Merak ve Anjer kentlerini vuran dev dalgalar binlerce kişiyi yaşamından etti.
5 – Japonya Enshunada Denizi 20 Eylül 1498
Japonya açıklarında 8.3 büyüklüğündeki deprem sonucu oluşan tsunami, Hamana Gölü’nü denizden ayıran şeridi yok etti. Japonya kıyı kentlerini vuran dalgalar yüzünden 30 Bin kişi hayatından oldu.
6 – Japonya Nankaido 28 Ekim 1707
Konumu itibarıyla belirli aralıklarla tsunamiden nasibini alan Japonya 1707 yılında da bu afete maruz kaldı. 8.4 büyüklüğündeki deprem sonrası yaşanan tsunamide 25 Metre boyunda dalgalar kıyıya vurdu. 35 Bin ev yok olurken 40 Bin civarında insan yaşamını yitirdi.
7 – Şili 13 Ağustos 1868
O dönemlerde Peru’ya ait olan ancak günümüzde Şili sınırları içinde bulunan Arica açıklarında 8.5 büyüklüğünde deprem yaşandı. Tsunaminin boyutu o kadar büyüktü ki Pasifik Okyanusuna kıyısı olan tüm ülkelerin sahil kısmı bu afetten nasibini aldı. 25 Bin kişinin öldüğü olay telafisi güç maddi hasarlarada yol açtı.
8 – Japonya Ryuku Adaları 24 Nisan 1771
Japonya’ya bağlı Ryuku adaları açıklarında 7.5 büyüklüğünde deprem oldu. Oluşan tsunamiden tüm adalarda büyük zaiyat meydana geldi. 15 Metre yükseklikteki dalgaların adaları vurması sonucu 10 Binden fazla insan hayatını kaybetti.
