Organik Dünya Görüşü Nedir
Aydınlanma felsefesinden önceki dünya görüşünde, bilginin amacı sadece doğa olaylarını açıklayabilmektir. Yani, Ortaçağ’ın hakim dünya görüşüne’ organik dünya görüşü” denilmektedir. 17.yy’dan itibaren yerini’ Mekanik Dünya Görüşü’ne bırakmıştır. Bu görüşü savunanlara göre ise bilginin amacı, doğanın yasalarını kavrayarak ona egemen olmaktan geçmektedir.
Organik Dünya Görüşünün Temel Özellikleri Nelerdir?
-Doğa ve evreni kavramada dini dogmalar etkindir.
-Fizik ve metafizik ayrımı olmaksızın bilginin peşine düşülmektedir.
-Pozitivist bilim anlayışı ile birlikte metafizik kısım dünya algısından yavaş yavaş çıkılmaya başlanmıştır.
-Sağduyu ve inanç ile bilgiye ulaşılabileceği düşüncesi hakimdir.
-Bilginin elde edilmesinde kıyas (usavurma) yöntemi kullanılmıştır.
-Kıyas yönteminde ise Kutsal Kitaplardan yararlanılmıştır.
-Tanrı’nın yarattığı evrende her öge diğeri ile ilişkilidir. Bu anlamda değerlendirildiğinde evren büyük bir organizmadır.
Organik Dünya Görüşünde Kıyas Yöntemi Felsefi düşünceler ile dini düşünceler bir araya getirilir. Uzlaşılan ve ulaşılamayan düşünceler saptanır. Sonrasında kutsal metinlere bağlı kalarak ulaşılamayan kısımlar giderilir. Böylece aslında çatışma olmadığı ortaya konulur. Bu yüzden de skolastik ve teolojik dünya görüşü şeklinde benimsenmiştir.
Kıyas yönteminde, kabule aykırı olan düşünceyi yeniden kabule uygun hale getirilmesi söz konusudur ve genel kültür bu yönde şekillenmektedir. Sıkça kullandığımız “kitabına uydurma” deyimine benzerliği mevcuttur.
Orta Çağ’dan Önce Organik Dünya Görüşü
Dördüncü yüzyıl öncesinde organik dünya görüşü ve mekanik dünya görüşü, özellikle Antik Yunan’da çekişen iki ayrı bakış açısını sunmaktadır. Doğanın sadece maddi bir öge olmaktan öte ruhunun da olduğunu savunan filozoflar arasında Herakleitos öne çıkmaktadır.
*Herakleitos ve Anaksimandros
Doğa kendi kendini düzenlerken sürekliliği için gereken güç de kendi içindedir. İşte tam bu noktada, Anaksimandros’tan ayrılmaktadır. Çünkü ona göre dünyanın yaratıcı kaynağı dünyanın tamamen dışında var olmaktadır. Yani dünya kendi kendine yetemez mekaniktir ve dışarıdan bir süreklilik sağlayıcılığa muhtaçtır. Herakleitos’da ise doğa kendi kendine yetebilmektedir ve dışarıdan bir müdahaleye muhtaç değildir. Teklik ve birlik bir aradadır. Bilim ve doğa ayrımı yoktur.
Organik Dünya Anlayışında insan doğanın bir parçasıdır ve doğanın da ruhu vardır. Mekanik Dünya Anlayışında ise fizik ve metafizik ayrımı keskindir ve doğa maddi bir ögedir.
