Kuru Buz Nedir? Evde Kuru Buz Yapımı ve Kullanım Alanları

“Buz” kelimesi duyulduğunda genellikle aklımıza suyun donmuş hali gelir. Ancak son yıllarda popülaritesi hızla artan kuru buz, sıradan buzun aksine geniş bir kullanım alanı sunar. Peki, kuru buz tam olarak nedir? Evde yapılması mümkün mü? İşte kuru buz ile ilgili merak ettiğiniz sorulara yanıt olacak kapsamlı bir rehber.

Kuru buz, karbondioksitin (CO2) katı halidir. Karbondioksitin katı forma dönüştürülmesi, gazın -78,5 °C’ye kadar dondurulmasıyla gerçekleşir. Kuru buz, sıradan buzlar gibi eridiğinde sıvı hale gelmez; bunun yerine doğrudan gaz formuna dönüşür. Bu sürece “süblimasyon” denir. Süblimasyon, bir maddenin katı halden doğrudan gaz haline geçmesi anlamına gelir. Kuru buz “erirken” karbondioksit gazı açığa çıkar, bu nedenle bulunduğunuz ortamın iyi havalandırılması büyük önem taşır.

Evde Kuru Buz Nasıl Yapılır?

Peki, kuru buz -78 °C’de karbondioksitin dondurulmasıyla elde ediliyorsa, bunu evde yapmak nasıl mümkün olabilir? Elbette, ev ortamında karbondioksiti bu kadar düşük bir sıcaklıkta dondurmak imkânsız görünebilir. Ancak, bu iş için daha pratik bir yöntem mevcut: yangın tüpleri!

Kulağa çılgınca gelse de karbondioksit içeren yangın tüpleri kuru buz yapmak için en pratik ekipmanlardan biridir. Bunun için ihtiyacınız olan şeyler, bir adet yangın tüpü (tercihen sanayi tipi), 1 adet kirlenmesinden endişe duymayacağınız yastık kılıfı veya bez torba ve koruyucu iş eldiveni.

• CO2 yandın söndürücünüzün püskürtme hortumunu (nozül) bez torbaya yerleştirin ve hortumun etrafını sıkıca sarın.
• Yangın söndürücünün tetiğine basarak torbanın içine birkaç saniye boyunca püskürtün.
• Torbanın dibine kuzu buzlar toplanmış olmalıdır. Yangın tüpünü torbadan ayırın.
• Kuru buzlarınızı saklayacağınız kabın kapağını kapatmayın. Aksi halde, gazın basıncı ile kapağın fırlayabileceğini veya kabın patlayabileceğini unutmayın!
• Çocukların ulaşamayacağı, serin kuru bir yerde saklayın ancak derin dondurucuda veya buzdolabında muhafaza etmeyin.
• Kuru buzlara dokunmadan önce koruyucu eldiven takmak isteyebilirsiniz. Kuru buzlar gerçek anlamda çok soğuktur ve bu soğukluk, ısı yanıkları gibi cildinizi ciddi şekilde yakabilir.
• Kuru buzların oral yoldan tüketimi zararlıdır. Kesinlikle yenmez veya bir içeceğe katılarak içilmez!

Kuru Buz Tehlikeli mi?

Evet, olabilir! Öncelikle kuru buzların gerçekten çok soğuk olduğunu unutmayın. Cilt ile uzun süreli teması, cilt hücrelerinizi dondurabilir veya ısı yanığı gibi yanıklara neden olabilir. Kesinlikle yemeyin veya bir içeceğe ekleyerek içmeyin. Kuru buzları ağız yoluyla tüketmek son derece tehlikelidir. Bu nedenle, çocukların erişemeyeceği ve ağzı tamamiyle kapalı olmayan bir kutuda muhafaza edin.

Kuru buzların aslında karbondioksit olduğunu ve çözülme aşamasında katı halden direkt olarak gaz haline geçtiğinden (süblimasyon) bahsettik. Bu olduğunda, önemli ölçüde karbondioksit gazı ortaya çıkacaktır. Gazı solumayın ve iç mekandaysanız ortamı havalandırın. Aşırı karbondioksite maruz kalmanın yaygın semptomları, baş ağrısı, nefes almada güçlük, bulantı ve kusmadır. Bununla birlikte, ev ortamında az miktarda kuru buzun süblimleşmesi herhangi bir soruna yol açmaz veya sağlık riski oluşturmaz.

Kuru Buz Ne İşe Yarar?

Kuru buzlar genellikle soğutma amacıyla kullanılır. Sıcak havalarda bozulabilen yiyecek veya içeceklerin nakliyesi esnasında, sis etkisi nedeniyle eğlence sektöründe (konserler ve düğünler gibi), okul deneylerinde, bazı zararlı haşerelerin öldürülmesinde, araba yarışlarında motor soğutma amacıyla ve hatta yurt dışındaki bazı noktalarda cenaze işlemlerinde kullanılıyor.

Kuru buzları su içine atarak çıkan sis tabakasıyla eğlenceli bir ortam oluşturabilirsiniz veya bir pikniğe giderken içeceklerinizin soğuk kalması ya da etlerinizin bozulmaması için kuru buz kullanabilirsiniz. Ayrıca kuru buz ile sivrisinekleri bulunduğunuz ortamdan uzaklaştırmanız mümkün…

İnsanlar ve hayvanlar sivrisinekleri kendine çeker. Bunun nedeni, nefes verirken bir miktar karbondioksit üretiyor olmamızdır. Bir sivrisinek tarafından CO2 tespit edildiğinde, sıradaki öğününün yerini belirlemiş olur. Kuru buzlar CO2’ye süblimleştiğinden, miktarına bağlı olarak 1000’den fazla insanın yakın mesafede nefes almasına eş değer bir karbondioksit açığa çıkarabilir. Bu olduğunda, sivrisinekler iyi bir ”yiyecek” kaynağı bulduklarını düşünerek kuru buza doğru yönelirler. Bahçenizde bir organizasyon planlıyorsanız, insanların bulunduğu yerden biraz uzağa bir miktar kuru buz koymanız sivrisinekleri sizden uzaklaştırabilir.

Kuru Buzu Nasıl İmha Ederim?

Kuru buzu daha önce anlattığımız yöntemle yapmış veya online alışveriş sitelerinden satın alarak temin etmiş olabilirsiniz. Belirli bir kullanım sonrası bir miktar kuru buz halen kaldıysa bunu imha etmek isteyebilirsiniz. Öncelikle, kuru buzun çözülme esnasında çıkardığı gazın basınç oluşturacağını unutmayınız. Bu nedenle, tuvalete, lavaboya veya kanalizasyona atmayın! Gün ışığı alan bir açık alana bırakarak gaz haline dönüşmesine izin verin.

Sonuç:

Kuru buzlar, karbondioksit gazının dondurulmak suretiyle katı hale getirilmesiyle oluşur. Sıradan buzlardan çok daha soğuktur. Erime sürecinde gaz haline dönüşerek karbondioksit açığa çıkarır. Bu nedenle, kapalı mekanlarda yeterli havalandırılma sağlanmalı, tuvalete atılmamalı veya ağzı kapatlı kaplarda saklanmamalıdır. Kuru buzlar yenilmez veya içilmez. Ciltle teması sonucu cilt yanıklarına neden olabilir.

Uyarı: Evde kuru buz yapımı güvenlik riski taşıdığı için, profesyonel kullanım gerektiren durumlarda veya sürekli ihtiyacınız varsa kuru buzu doğrudan satın almanız daha güvenlidir.