Kırık, çıkık ve burkulmalarda ilkyardım

112 Acil Çağrı Merkezi

Burkulma: şiddetli bükülme ya da gerilme, eklemin normal hareket sınırlarının dışında hareket etmesine yol açar ve bağlar kopar ya da yırtılırsa bir burkulma olayı meydana gelir. Şiddetli bükülme ya da gerilme, eklemin normal hareket sınırlarının dışında hareket etmesine yol açar ve bağlar kopar ya da yırtılırsa bir burkulma olayı meydana gelir.

Belirtiler:

1. Eklemde ağrı ve hassasiyet
2. Eklem hareketlerinin bozulması
3. Ciltte kızarma, morarma gibi renk değişiklikleri ve şişme

İlk yardım:

1. Etkilenen eklemi istirahat ettirmek ve zedelenmelerden korumak gerekir. Bunun için elastik bandaj, atel gibi destekler, sargılar, baston, koltuk değnekleri gibi yardımcı cihazların kullanılması yararlı olmaktadır.
2. Buz uygulaması, şişme, ağrı ve iç kanama gibi sorunu arttırıcı olayları önler. 1-2 gün süreyle buz torbası veya buzlu su banyosunu, donmayı önleyecek şekilde aralıklarla uygulamak yararlıdır.
3. Dokulardaki şişme sorunun artmasına yol açabilir. Bu nedenle elastik bandaj gibi basınç uygulayıcı önlemler uygulanmalıdır.
4. Basıncın artmasıyla şişmeyi önlemek için, etkilenmiş organın, kalpten daha yüksekte duracak şekilde yükseltilmesi ve bunun gece dahil sürdürülmesi önemlidir.
5. Yaralanma sırasında patlama sesi ve eklemi hareket ettirmede şiddetli ağrı mevcutsa, eklemi oluşturan dokularda ciddi hasar olma ihtimaline karşı derhal tıbbi yardım sağlanmalıdır.

ÇIKIKLAR:

Bir eklemi oluşturan kemik uçlarının zorlanarak normal pozisyonlarından ayrıldıkları durumdur.

Aşırı zorlanma, şiddetli darbe, doğuştan gelen eklem bağlarının zayıflığı, daha önceden oluşmuş çıkık nedeniyle bağların zayıflığı, romatizma ya da benzeri nedenlerle oluşan eklem hastalıkları nedeniyle oluşabilir.

Belirtileri:
Eklemde şişme ve ağrı, gözle görülür derecede şekil bozukluğu ve hareket ettirme güçlüğü.

İlk yardım:

Çıkık mümkün olduğu kadar kısa sürede düzeltilmelidir. Zaman geçtikçe kaslardaki kramplar ve dokulardaki şişmeler nedeniyle düzeltilmesi ancak genel anestezi altında mümkün olabilir. Ancak bu konunun uzmanı değilseniz, düzeltme için yapacağınız girişimler düzeltilmesi zor hasarlara yol açabilir.

Çıkık kısmı mümkün olduğu kadar hareketsiz hale getirecek şekilde sabitleyin ve acil tıbbi yardım çağırın.

KIRIKLAR:

Her kemiğin bir dayanma gücü vardır. Aşırı zorlanma ya da ani darbeler kemiğin kırılmasına yol açabilir. Burada yaşın da önemi vardır. Yaşlılarda gevrek bir yapı kazanan kemikler, gençlerde hiçbir soruna yol açmayan zorlanmalar karşısında kırık oluşmasına neden olur.

Kırık başlıca üç şekilde görülür;

1)- Açık kırık, kemiğin kırık ucunun deriyi de delerek dışarı çıktığı durumdur.

2)- Kapalı kırık, kemiğin kırıldığı ama ucunun dışarıya çıkmadığı durumdur.

3)- Yaş ağaç kırığı, özellikle çocuklarda görülür. Kemiğin elastik yapısı nedeniyle tam olarak ayrılmayıp, yaş ağacın kırılmasında olduğu gibi çatallanması haline verilen isimdir.

Belirtileri:
Kırık kısımda morarma ya da kanama olabilir. Şiddetli ağrı vardır, kırık kısımda şekil bozukluğu görülebilir. Kırık kısma basıldığında ya da hareket ettirildiğinde ağrının artması hali görülür.

Kırıklarda ilk yardım:

Kırıktan şüphe edildiğinde, şüpheli kısmı mümkün olduğunca az hareket ettirmek gerekir. Kırık kısmı düzeltmeye çalışmayın, bu sırada damar ve sinir kopması ile kalıcı ya da hayati tehlike yaratan durumlara neden olabilirsiniz.

Kırık kısmın alt ve üstünden tutarak hareketsiz hale getirmek için, kırık yere göre, bir sopa, birkaç kat gazete gibi sert cisimleri kırık yerin yanına ya da etrafına sarmak daha sonra da bu kısmı uygun bantlarla vücuda sabitlemek yararlı olacaktır. Açık kırık nedeniyle kanama varsa bunun için kurallarını uygulayın, kırık ve kanamalı kısmı yüksekte tutun. Eğer hasta kanama ya da şiddetli ağrı nedeniyle şokta ise kurallarını uygulayın.

Ahmet YILDIRIM İlk Yardım Öğretmeni

Kategori: İlk yardım eğitimleri

Diğer ilkyardım konuları

• Şok ve komada olan kişiye ilk yardım müdahaleleri
• Kaza yeri güvenlik önlemleri, yaralıya teşhis koyma ve müdahaleler
• Sindirim Yolu, Solunum Yolu ve Cilt Deri Yollarındaki Zehirlenmelerde İlk Yardım Müdahaleleri
• Yılan Sokmasında İlk Yardım Nasıl Olmalı?
• Yanık nedir? Yanığın vücutta oluşturduğu olumsuz etkiler
• Donma Nedir? Derecesine Göre Donma Türleri
• Suda boğulmalarda genel ilkyardım işlemleri