Dışlanma Nedir?

Dışlanma, (Akran zorbalığı) kişinin sosyal, duygusal veya fiziksel olarak kendini başkalarından dışlanmış hissettiği bir durumdur. İnsanlar dışlanma hissini farklı durumlarla yaşayabilirler ve bu durumlar bireysel, toplumsal veya psikolojik faktörlere bağlı olabilir. Dışlanma, insanların sağlığına ve mutluluğuna ciddi ölçüde zarar verebilir ve ciddi sonuçlara neden olabilir.

Dışlanmanın farklı türleri vardır. Sosyal dışlanma, kişinin bir grup ya da toplum içinde kabul edilmemesi ve kendini yalnız kalmış hissetmesi anlamına gelir. Duygusal dışlanma ise, kişinin sevildiğini veya önemsendiğini hissetmediği bir ilişki içinde yer almasıdır. Fiziksel dışlanma ise, kişinin fiziksel olarak izole edilmesi ve dış dünya ile bağının kesilmesi anlamına gelir.

Dışlanma, özellikle çocukluk veya ergenlik döneminde yaşanırsa, uzun vadeli sonuçlara sebep olabilir. Dışlanma, kişilerin özgüveni üzerinde olumsuz etkiler yapabilir. Ayrıca, stres, kaygı ve depresyon gibi duygusal ve psikolojik rahatsızlıklara da neden olabilir.

Dışlanmanın Nedenleri

Öncelikle belirtmek gerekir ki, dışlanma bireyin sosyal ve duygusal sağlığı üzerinde olumsuz etkiler yaratabilir. Kişinin kendine olan güvenini azaltabilir, kendini yalnız hissetmesine neden olabilir. Peki, dışlanmanın nedenleri nelerdir?

Bu soruya 3 farklı bakış açısı ile cevap verebiliriz.

Kişisel Faktörler

Bir kişinin davranışları, görünümü ve yetenekleri, diğer insanlar tarafından dışlanma nedeni olabilir. Örneğin, bir kişinin kişisel bakımına önem vermemesi veya sosyal becerilerinde yetersiz olması, başkaları tarafından dışlanma nedeni olabilir. Bunun yanı sıra, bir kişinin özgüven eksikliği de dışlanmaya neden olabilir.

Ters mantıktan gitmek gerekirse bir kişinin bir işte çok yetenekli olması ya da fiziken iyi görünümlü yakışıklı veya güzel olması da çevresindekiler tarafından kıskanılmasına ve dışlanmasına neden olabilir.

Toplumsal Faktörler

Toplum içindeki farklılıklar, kişilerin dışlanmasına neden olabilir. Örneğin, belirli bir cinsiyete veya ırka ait olmak, bazı kültürlerde dışlanma nedeni olabilir. Ayrıca, bir kişinin farklı bir inanç veya yaşam tarzına sahip olması da dışlanma nedeni olabilir. Örneğin çoğu Ortadoğu ülkesinde kadınlar bir hayvandan bile daha aşağı seviyede değer görmektedir çoğu kadının okuma hakkı ellerinden alınmıştır. Başta ABD gibi “özgürlükler ülkesi” dedikleri ülke olmak üzere dünyanın birçok yerinde siyahi insanlar sürekli dışlanmaya ve ayrımcılığa maruz kalmışlardır.

Toplumdaki önyargı ve ayrımcılık da dışlanmanın nedenleri arasındadır. Bazı insanlar, başkalarını farklılıklarından dolayı dışlarlar. Bu durum, sosyal ilişkilerde zorluklar yaşanmasına ve insanların kendilerine güvensiz hissetmelerine neden olabilir.

Psikolojik Faktörler

Psikolojik faktörler de dışlanmanın nedenleri arasında yer alır. Kaygı, depresyon, takıntılık, panik atak, içe kapanıklık gibi psikolojik sorunlar, bir kişinin kendini diğer insanlardan dışlanmış hissetmesine neden olabilir.

Psikolojik faktörlerin yanına küçük bir parantez açmak gerekirse bireylerin fiziki sorunları da maalesef ki dışlanmalarına neden olabilecek sebepler arasındadır. Örneğin fiziksel engelli bireylerin özellikle de eğitimsiz toplumlarda ikinci hatta üçüncü sınıf insan muamelesi gördüğü de yadsınamaz bir gerçektir. Ayrıca bakınız: Ben Neden Sevilmiyorum?

Dışlanmanın Sonuçları

Dışlanma, bireylerin hayatında oldukça olumsuz bir etkiye sahip olabilir. Bu olumsuz etkiler, duygusal, davranışsal ve hatta fiziksel olabilir.

Duygusal Sonuçları

Dışlanma, birçok kişide üzüntü, öfke, kin, utanç gibi duyguları tetikleyebilir. Dışlanmış hissetmek, insanların kendilerine olan güvenini azaltabilir ve kendilerine olan saygılarını azaltabilir. Bireyler, kendilerine karşı daha fazla önyargılı hale gelebilir ve başkalarıyla güvenli bir şekilde ilişki kurmaktan kaçınabilirler.

Davranışsal Sonuçları

Dışlanmış hissetmek, insanların yalnızlık, depresyon, kaygı gibi duyguları yaşamalarına neden olabilir. Bu duygular, kişilerin günlük yaşamlarında olumsuz etkiler yaratabilir ve genellikle insanların normal rutinlerinden ayrılmalarına neden olabilir. Bireyler, başkalarıyla olan ilişkilerini sınırlandırabilir veya tamamen sonlandırabilir. Ayrıca, sosyal etkileşimlere katılmaktan kaçınabilirler ve kendilerini eve kapatıp izole edebilirler. Bu durum, daha ciddi sorunlara neden olabilir ve intihar düşünceleri gibi ciddi sonuçlar doğurabilir.

Fiziksel Sonuçları

Dışlanma, bireylerin sağlık durumlarını da etkileyebilir. Stres, bağışıklık sistemi üzerinde olumsuz etkiler yaratabilir ve bireylerin enfeksiyon ve hastalıklara daha duyarlı hale gelmesine neden olabilir. Bunun yanı sıra, dışlanma, yeme bozuklukları, uyku sorunları, kalp hastalıkları ve diğer sağlık sorunlarına da neden olabilir.

Akran Zorbalığı Nedir? Nasıl Baş Edilir?

Dışlanmayla Başa Çıkmanın Yolları

Dışlanmayla başa çıkmak mümkündür. Kişinin özgüvenini artırması, sosyal ilişkiler kurma çabası içerisinde bulunması dışlanmayla başa çıkabilmenin en etkili iki yoludur. Bu konuyu biraz daha detaylandırmak gerekirse:

1.    Özgüveni Artırmak

Dışlanmanın etkilerinden kurtulmak için, özgüveni artırmak önemlidir. Özgüven, kişinin kendisine olan inancını ve kendisine verdiği değeri ifade eder. Özgüven, dışlanmaya karşı koymak ve hayatın zorluklarına başa çıkmak için mutlaka gereklidir.

Özgüveni artırmanın yolları nelerdir? sorusunu dört madde ile cevaplamak gerekirse:

• Kendinize iyi bakın: Kendinize iyi bakmak, kendinize saygı duymanıza yardımcı olur. Sağlıklı beslenin, düzenli egzersiz yapın ve yeterli uyku alın.

• Kendinizi takdir edin: Kendinizi takdir etmek, kendinize olan inancınızı artırır. Başarılarınızı kutlayın ve kendinizi ödüllendirin.

• Kendinize hedefler belirleyin: Kendinize hedefler belirlemek, kendinize olan güveninizi artırır. Ayrıca, hedeflere ulaştığınızda kendinizi daha başarılı hissedersiniz.

• Olumlu düşünün: Olumlu düşünmek, kendinize olan inancınızı artırır. Kendinize olumlu mesajlar verin ve kendinizi olumlu şekilde düşünmeye teşvik edin.

Bu maddelere ek olarak belki biraz klişe olacak ama spor yaparak, vücudunuzu iyi bir hale getirmek, kişisel gelişim kitapları okumak da özgüven kazanmanıza yardımcı olacak faktörlerdir. Her gün aynada gördüğünüz sıradan yüzünüz ve vücudunuz yerine yavaş yavaş kaslı ya da düzgün fizikli halinizi görmeye başlamanız size müthiş bir özgüven kazandıracaktır. Her şeyden önce üşengeçliği bir tarafa bırakıp bir yerden başlamak gerektiğinin farkında olmak da özgüven sağlamanız açısından önemlidir.

1.    Sosyal İlişkiler Kurma

Dışlanmanın etkilerini azaltmak için, ikinci bir yol da sosyal çevre edinmek veya sosyal ilişki kurmaktır. Sosyal ilişki kurmak, kişiler arasındaki bağı güçlendirir ve manevi olarak büyük destek sağlar. Sosyal ilişkiler kurabilmek adına şu adımları uygulayabilirsiniz:

• Sosyal aktivitelerde yer alın: Sosyal aktiviteler, yeni insanlarla tanışmanızı sağlar ve ilişki kurmanıza yardımcı olur. Sosyal aktivitelere katılmak benzer ilgi alanlarına sahip insanlarla tanışmanızı sağlar. Bu, yeni ilişkiler kurmanıza yardımcı olabilir.

• İnsanlara yardım edin: İnsanlara yardım etmek, ilişki kurmanızı sağlar. İnsanlara yardım ettiğinizde, onlarla empati kurmanız kolaylaşır. Empati kurmak, insanlarla bağlantı kurmanıza yardımcı olur. Empati kurmak, başkalarının duygularını anlama ve onlara destek olma yeteneğinizi artırır.

• İletişim becerilerinizi geliştirin: İletişim becerilerinizi geliştirmek, ilişki kurmanıza yardımcı olur. İnsanlarla açık ve anlaşılır bir şekilde iletişim kurmak, karşılıklı anlayışı artırır ve ilişkilerinizi güçlendirir.

Dışlanma bireyler için uzun vadeli hem maddi hem manevi olumsuz etkilere yol açabilir. Bu nedenle, toplum olarak, herkesin kabul edildiği ve saygı gördüğü bir ortam oluşturmak için çaba sarf etmeliyiz. Dışlanma, sadece bireylerin hayatını olumsuz etkilemekle kalmaz, aynı zamanda toplumun genel sağlığına ve refahına da zarar verir. Bu nedenle, farklılıklarımızı kabul etmeli ve birlikte çalışarak hoşgörü, saygı ve anlayışı artırmalıyız. Bu sayede, dışlanma sorununu en aza indirebilir ve toplumun tüm üyelerinin sağlıklı ve mutlu yaşam sürmesini sağlayabiliriz.