BENLİK SAYGISINI ARTIRMANIN 5 YOLU
Benlik saygısı, bireyin kendisi hakkında sahip olduğu düşüncedir. Yüksek ve ideal bir benlik saygısına sahip olan bireyler, kendilerini ve hayatı daha olumlu olumlu açıdan görme ve iyi hissetme eğilimindedirler. Bu ise hayatın getirdiği zorlukların üstesinden gelinmesini sağlar. Bireyin benlik saygısı düşük olduğunda, kendisine ve yaşam biçimine negatif ve eleştirel bir yönden bakmaya yatkın hale gelir. Bu, zamanla kişinin hayatın getirdiği zorluklarla başa çıkabilmesinde yetersiz hissetmesine neden olabilir.
DÜŞÜK BENLİK SAYGISININ NEDENLERİ
Düşük benlik saygısı çoğunlukla çocukluk döneminde başlamaktadır. Arkadaş çevresi, ebeveynler ve çoğu zaman sosyal medya bile kişiler hakkında olumlu ya da olumsuz düşünmeye sebebiyet verebilmektedir. Ancak, insanlar olumsuz düşüncelere kapılmaya daha yatkın olmaları nedeniyle kendilerine yöneltilen olumsuz yorum ve eleştirileri benimsemektedirler.
Bunların dışında buna sebebiyet veren diğer faktörler ise gelişim aşamasında yaşanan ciddi sağlık problemleri veya ölüm gibi manevi kayıplar, aşırı stres altında ve zorlu yaşam koşullarında yetişmek, benlik saygısının kazanılmasında aksamalara ve kişinin bu konuda kendini yetersiz hissetmesine neden olmaktadır. Benlik saygısı, kişinin karakteristik özellikleri üzerinde de aynı oranda bir etkiye sahiptir.
Örneğin bazı insanlar bir duruma eleştirel yaklaşmaya daha yatkınken, diğerleri ise pozitif açıdan değerlendirmeye eğilimli olabilirler. Bunun nedeni, birinin benlik saygısının düşük olması nedeni ile olumsuz fikirleri benimsemeye alışkın olmasıdır. Ancak yüksek yani ideal benlik saygısına sahip olan birey ise kendi açısından olumlu olan fikirleri benimsemeye daha yakındır.
DÜŞÜK BENLİK SAYGISININ KİŞİLİĞE ETKİLERİ
Benlik saygısı düşük olan insanlar çoğunlukla kendilerini sosyal ortamlardan soyutlamaya ve yeni şeyler öğrenmeye veya denemeye sıcak bakmayabilirler. Kısacası kendilerine zor görünen şeyleri yapamayacaklarına inandıkları için kaçınmayı tercih etmektedirler.
Kısa süreli çözümler üreterek zor durumlardan kaçınmayı denemek, o an için kendilerini güvende hissetmelerine olanak sağlıyor olsa da bu durum uzun bir süre için geçerli olduğunda ters bir etkiye neden olabilir. Bunun nedeni ise bu süreç içerisinde bireyin bilinçaltında yatan kaygıları ve korkuları daha güçlü hale getirmesidir.
Bunlar ile başa çıkmanın yolunun birtakım şeylerden uzak durmak veya buna sebebiyet verebilecek durumlardan olabildiğince kaçınmak olduğu yönünde öneriler de bulunulsa dahi kişinin düşük benlik saygısına sahip olarak yaşaması psikolojisine zarar verebilir ve hatta bu ilerleyen boyutlarda bireyin kaygı bozukluğu ve depresyon gibi sorunlar ile karşı karşıya kalmasına neden olabilmektedir.
Benlik saygısı düşük olan insanlar çoğunlukla kendilerini sosyal ortamlardan soyutlamaya ve yeni şeyler öğrenmeye veya denemeye sıcak bakmayabilirler. Kısacası kendilerine zor görünen şeyleri yapamayacaklarına inandıkları için kaçınmayı tercih etmektedirler. Kısa süreli çözümler üreterek zor durumlardan kaçınmayı denemek, o an için kendilerini güvende hissetmelerine olanak sağlıyor olsa da bu durum uzun bir süre için geçerli olduğunda ters bir etkiye neden olabilir.
Bunun nedeni ise bu süreç içerisinde bireyin bilinçaltında yatan kaygıları ve korkuları daha güçlü hale getirmesidir. Bunlar ile başa çıkmanın yolunun birtakım şeylerden uzak durmak veya buna sebebiyet verebilecek durumlardan olabildiğince kaçınmak olduğu yönünde öneriler de bulunulsa dahi kişinin düşük benlik saygısına sahip olarak yaşaması psikolojisine zarar verebilir ve hatta bu ilerleyen boyutlarda bireyin kaygı bozukluğu ve depresyon gibi sorunlar ile karşı karşıya kalmasına neden olabilmektedir.
Bunların yanı sıra bireyler, sigara ve aşırı alkol tüketimi gibi zararlı alışkanlıklar da elde edinebilmektedirler.
BENLİK SAYGISI NASIL ARTIRILIR?
Benlik saygısını artırmak için kişinin kendisi ile ilgili benimsemiş olduğu olumsuz yönleri, düşünceleri ve alışkanlıkları belirlemesi ve bunun üzerine onlara meydan okuması gerekir. Mesela yeni bir işe başlama kararı aldığınızda “bunun için yetersiz” olduğunuz ya da “başarısız olacağınız” düşüncesini benimsiyor olabilirsiniz.
Tüm bu olumsuz ve sizi başarıya ulaşmaktan alıkoyan düşünceleri not etmeyi deneyin. Bu düşünceleri ne zaman benimsemeye başladığınızı ve benimseme nedenlerinizi sorgulayın. Bunların ardından sizi siz yapan hayalleriniz, başarılarınız gibi olumlu düşünceleri de göz önünde bulundurarak olumsuzluklara meydan okuyun.
Kişinin kendisi hakkında sevdiği karakteristik özellikleri, fiziksel özellikleri eleştirel olmayan bir açıdan pozitif bir şekilde ele alması, kişinin kendini değerli hissetmesine ve aynı zamanda sevmesine olanak sağlar. Bu düşüncelerin yanı sıra çevrenizdeki insanların sizin hakkınızda yaptığı güzel yorumlar ve düşünceleri de not edebilirsiniz. Notlarınız içerisinde kendiniz hakkında en az beş tane olumlu düşünce olmasını hedefleyerek bunlara düzenli aralıklarda eklemeler yapmayı alışkanlık haline getirin.
Ardından aldığınız notları sık sık görebileceğiniz bir yere koyarsanız bu sayede kendiniz hakkındaki olumlu düşünceleri hatırlar ve zamanla bunları benimsemeye başlarsınız. Kişinin geçmişte yaşadığı birtakım şeyler benlik saygısının düşük olmasına neden oluyor olabilir fakat bireyler her yaşta kendilerini geliştirebilmenin farklı yollarını keşfedebilir.
1-İYİ OLANI AYIRT ETMEYİ ÖĞRENİN.
Her insanın iyi olduğu konular vardır. Örneğin bazıları mutfakta iyidir, bazıları ise yeteneğini renkler ile icra eder. Genellikle insanlar başarılı oldukları ve aynı zamanda yapmaktan zevk aldıkları şeylere yönelmeye yatkındırlar. Bunun bilincinde olunarak üzerine gitmek, sevilen şeylere vakit ayırmak kişinin ruh haline önemli oranda katkı sağlamaktadır.
2-SAĞLAM VE OLUMLU İLİŞKİLER KURUN.
Günlük hayatta onlarca insanla iletişim kuruyoruz. Bu ilişkileri göz önünde bulundurduğunuzda sizin fikirlerinizi olumsuz yönde etkileyen, negatif düşünmeye yönlendiren ve aşağı çekmek için uğraşan insanlar elbette olacaktır. Bu insanlar ile olabildiğince az vakit geçirmeyi deneyin ya da sizi rahatsız eden düşünce ve fikirleri benimsememeye, kendi düşünceleriniz doğrultusunda hareket etmeye özen gösterin. Olumlu ve aynı zamanda sizin başarılarınız ile gurur duyan, size katkıda bulunabilecek insanlar ile sağlam ilişkiler kurmalısınız.
3-KENDİNİZE KARŞI NAZİK OLUN.
Bireyin kendisine karşı nazik olması, kendisi hakkında eleştirel düşünceleri benimsemek yerine olumlu ve iyi olduğu yönlerini aklına getirmesidir. Örneğin içerisinde bulunduğunuz durumun bir benzeri arkadaşınızın başına geldi, ona nasıl söylemlerde bulunacağınızı aklınıza getirin.
Çünkü insanlar, çevresindekilere daha olumlu tavsiyeler verme eğilimindedirler. Bunun nedeni ise karşı taraf için yalnızca olumlu pencereden bakmalarıdır ancak aynı durumu kendileri yaşadığında eleştirel bir pencereden bakmaları dolayısı ile negatif düşünceye odaklanırlar.
4-HAYIR DEMEYİ BİLİN.
Benlik saygısı düşük olan bireyler, çoğu zaman “hayır diyebilme” konusunda pek başarılı değillerdir. Çoğu zaman karşı tarafa istemediğinizi belirtmek için hayır demek o ilişkiye zarar vermez. Bireyin kendine has prensipleri olduğunda dışarıdan bakıldığında sağlam ve güçlü bir karaktere sahip olduğu izlenimini bırakır. Bu sağlam duruş ise benlik saygısının yüksek olduğunun bir göstergesidir.
5-KENDİNİZE MEYDAN OKUYUN.
Her insan zaman zaman kendisini yeni iş, ortam veya insanlar ile karşı karşıya kaldığında gergin hissedebilir ki bu oldukça normaldir. Fakat yüksek benlik saygısına sahip olan kişiler, bu duyguların ve tereddütlerin onların yenilikler karşısında direnmekten ya da zorluklar ile başa çıkmaktan alıkoymasına pek müsaade etmezler.
Bu insanlar kaygılarına ve olumsuz düşüncelerine yenik düşmek yerine onlara meydan okurlar. Mesela kendinize yeni bir sosyal aktiviteye katılmak gibi bir amaç belirleyebilirsiniz. Koymuş olduğunuz bu gibi amaçlara ulaşmayı denemek ve sonunda başarmak kişinin özgüvenini yükselteceği gibi yardımcı kendisine olan saygısının da artmasına neden olacaktır.
