Ateş Yakma Dürtüsü: Piromani Hastalığı Nedir?
Piromani hastalığı, kontrol edilemeyen yangın çıkarma dürtüsüdür. Dürtü kontrol bozukluğundan kaynaklanan hastalık, ateş yakma isteği ya da kundakçılık gibi davranışlardan çok farklıdır. Psikiyatrik bir rahatsızlık olan piromani, tedavi edilmemesi halinde üzücü olayların yaşanmasına neden olabilmektedir.
Çünkü yangın çıkarma hastalığından muzdarip bir kişi, etrafına zarar vereceğini bildiği halde alevlerin etrafı sarmasından memnun olur. Hatta büyük bir rahatlama bile hisseder ve bu davranışını tekrar eder. İlginç bir ruhsal rahatsızlık olan piromani hastalığı nedenleri nelerdir? Nadirde olsa karşılaşma ihtimalimiz olan yangın çıkarma hastalığı belirtileri nedir?
Piromani Hastalığı Nedir?
Piromani hastalığı, dünyada ve Türkiye’de sıklıkla kundaklama ve yangın çıkarma davranışları ile karıştırılır. Ancak bu ilişkilendirme doğru değildir. Mesela bir mala ya da cana zarar vermek amacıyla çıkarılan yangına kundaklama denilmektedir. Kazara sebep olunan yangına ise yangın çıkarma davranışı olarak bakılmaktadır.
O halde piromani hastalığı nedir? Piromani, ateşe duyulan hayranlık ve karşı konulamayan ateş yakma dürtüsünden kaynaklı bir ruhsal hastalıktır. Bu kişiler, yangının yarattığı maddi manevi kayıptan asla vicdan azabı duymazlar. Piromanlar, bir yangını izlemekten cinsel haz duyarlar. Yangın çıkarma hastalığı yaşayan insanlar bir türlü bu duygularını ve davranışlarını kontrol edemezler. Peki bir hayli dikkat çeken bu ruhsal problemin bir belirtisi var mıdır?
Piromani Belirtileri Nelerdir?
Piromanik kişilerle ilgili yapılan araştırmalar sonucunda bir takım özellikler ve belirtiler tespit edilir. Hatta Amerikan Haberalma Teşkilatı (FBI) bu araştırmalara dayanarak bir profil dahi çıkarır.
Diğer yandan Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) Ululararası Hastalıklar Sınıflandırması’nda “alışkanlık ve dürtü bozuklukları” başlığı altında piromaniyi kayıtlara geçirir. Ayrıca Amerikan Psikoloji Birliği’nin hazırladığı Ruhsal Bozuklukların Tanısal ve İstatiksel El Kitabı 4’te de (DSM-4) piromaniye yer verilmektedir. Tüm bu çalışmaların ortaya koyduğu piromani belirtileri ise şöyledir;
- Yangın çıkarmadan önce gerginlik yaşama
- Yangın aşamasında ise büyük bir haz, büyülenme ve rahatlama duyma
- Ateş yakma nedenlerinin maddi, ideolojik, menfaat, öfke, kızgınlık, intikam olmaması
- Duyguları ve davranışları kontrol edememe
- Hiçbir neden yokken birçok kez yangın çıkarma
- Karşılaştıkları yangını heyecan ve hayranlıkla izleme
- Cinsel tatmin olma
- Kendisini itfaiye çalışanlarına, olay yeri inceleme görevlilerine muhtaç ve zeki gösterme arzusu
- İtfaiye mensuplarının kullandıkları araç ve gereçlere hayranlık duyma
- Yanlış yangın alarmı verme
Akıllara durgunluk veren bu insanların derdi ne diye sormak pek de abest değildir. Sık rastlanmayan bir hastalık da olsa bu tarz insanların davranışlarının arkasında yatan nedenler her zaman büyük bir merak konusu olur.
Piromani Hastalığı Nedenleri Nelerdir?
Yapılan araştırmalara göre piromanik insanların büyük bir çoğunluğu erkektir. 16 ila 28 yaş aralığında daha sık görülmektedir. Ancak daha çocuk yaşta ateş yakma hastalığı ile tanışan bireylerde olabilmektedir.
Diğer yandan piromanların çoğunda zeka geriliği ve sosyal uyumsuzluk gözlemlenmektedir. Öyküleri dinlendiğinde okul, ev ve sorumluluklardan kaçma eğilimi gösterdiği de bilinmektedir. Elbette tüm anormal davranışların geçmişinde bir hikaye vardır. Buna göre piromani hastalığı nedenleri arasında şunlar yer almaktadır;
- Kötü yetişme ortamları
- Ebeveyn ihmali
- Katı ve tutarsız disiplin
- Cinsel ve fiziksel istismar
- Bağımlı ebeveynler ile yaşama
- Cinsel işlev bozukluğu
Sonuç olarak bu ilginç ve yıkıcı dürtü kontrol bozukluğu fark edildiği takdirde tedavi edilmelidir. Fakat sorun şu ki onaylanmış ve belirli bir tedavisi bulunmamaktadır. Günümüzde hastaların iyileşmelerine yardımcı olmak için diğer psikiyatrik rahatsızlıkların tedavi yöntemleri kullanılmaktadır.
